Đã có trường hợp nội soi bình thường là một polyp nhỏ, nhưng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) báo động đỏ, nhắc nhở bác sỹ vị trí này có vấn đề, để bác sỹ quay lại kiểm tra kỹ, sinh thiết và phát hiện ra ung thư.
Mô hình NURA ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán hình ảnh
Hỗ trợ bác sỹ trong chẩn đoán, phát hiện sớm ung thư
Vừa qua, các bác sỹ của Bệnh viện 19-8 thực hiện ca nội soi dạ dày, đại trực tràng cho nữ bệnh nhân 44 t.uổi bằng công nghệ AI tại phòng nội soi Khoa Nội tiêu hóa. PGS-TS. Hoàng Thanh Tuyền, Giám đốc Bệnh viện 19-8 cho hay, ứng dụng phần mềm AI trong nội soi đường tiêu hóa giúp nâng cao tỷ lệ phát hiện, tránh bỏ sót tổn thương cũng như tiết kiệm nguồn nhân lực y tế.
Nói thêm về điều này, ThS-BS. Nguyễn Thị Thu Hằng, Khoa Nội tiêu hóa cho biết, trung bình mỗi ngày, Khoa Nội tiêu hóa thực hiện 80-120 ca nội soi tiêu hóa; khoảng 60 bệnh nhân nằm điều trị nội trú. Mỗi tháng, Bệnh viện thực hiện 200 ca phải cắt polyp đại trực tràng. Nhiều ca vào thăm khám, qua nội soi đã phát hiện sớm ung thư đại trực tràng, đặc biệt là ứng dụng AI trong nội soi đường tiêu hóa đã phát hiện polyp đại trực tràng còn rất nhỏ, hoặc nằm ở góc khuất. Tỷ lệ phát hiện ung thư đường tiêu hóa đã nhiều hơn so với những năm trước nhờ ứng dụng nhiều kỹ thuật hiện đại.
Còn theo ThS-BS. Nguyễn Việt Dũng, Trưởng khoa Nội tiêu hóa (Bệnh viện 19-8), trong lĩnh vực tiêu hóa, tầm soát polyp đại trực tràng, AI giống như “con mắt thứ ba”, hỗ trợ bác sỹ, tránh bỏ sót tổn thương. Đồng thời, AI cũng hỗ trợ bác sỹ phân loại được tổn thương cho người bệnh, điều này càng có ý nghĩa hơn trong bối cảnh bác sỹ tiêu hóa tại Việt Nam đang phải chịu đựng áp lực guồng làm việc rất lớn khi thực hiện hàng chục ca nội soi tiêu hóa mỗi ngày. Sự hỗ trợ của AI giống như người bạn song hành, báo hiệu cho bác sỹ có bỏ sót tổn thương hay không.
Phần mềm AI ứng dụng vào nội soi tiêu hóa góp phần đáp ứng nhu cầu tầm soát, sàng lọc polyp và ung thư đại – trực tràng. Khi sử dụng AI trong nội soi, khả năng phát hiện polyp đạt tới trên 95%.
“Trong xu thế phát triển, AI được nâng tầm thêm bước nữa, giúp đỡ bác sỹ tránh bỏ sót tổn thương và đọc tốt phân loại tổn thương”, bác sỹ Dũng cho hay.
Cũng theo bác sỹ Dũng, trong quá trình nội soi, với tổn thương dưới 20 mm không ác tính xâm nhập, các bác sỹ sẽ xử lý cắt polyp ngay lúc nội soi. Đối với tổn thương có kích thước lớn hơn sẽ cân nhắc có cắt bỏ ngay chưa, vì các bác sỹ sẽ phải nhuộm màu, sinh thiết polyp xem có xâm lấn hay không để đưa ra quyết định xử lý tổn thương. Sự hỗ trợ của AI rất tuyệt vời, không bỏ sót tổn thương cho người bệnh, phát hiện từ khi còn t.iền ung thư, giúp chẩn đoán sớm cho người bệnh, mang lại hiệu quả rất cao.
Được biết, năm 2022, Bệnh viện 19-8 đã triển khai ứng dụng AI trong chẩn đoán, nội soi tiêu hóa 3 tháng. Năm 2023, Bệnh viện tiếp tục đưa công nghệ này vào phục vụ người dân, nhằm phát hiện sớm tổn thương đường tiêu hóa, đặc biệt phát hiện từ giai đoạn t.iền ung thư.
Tại Hà Tĩnh, từ năm 2021, ứng dụng AI đã được sử dụng tại 19 cơ sở khám chữa bệnh trên địa bàn tỉnh. Đến thời điểm tháng 3/2023, phần mềm AI đã sàng lọc được 52 dấu hiệu bất thường và không bất thường trên hình ảnh X.Quang ngực thẳng với độ chính xác trung bình đạt 91,5%; hệ thống lưu trữ và quản lý hình ảnh PACS; tự động phân loại 4 loại ung thư gan; hỗ trợ điều trị ung thư trực tràng dựa trên hình ảnh MRI…
Nhân rộng ứng dụng
Thông tin từ Bệnh viện Hùng Vương (TP.HCM) cho hay, vừa qua, đội ngũ y, bác sỹ tại Bệnh viện đã tham gia chương trình khám, tư vấn, tầm soát bệnh lý ung thư cổ tử cung bằng công nghệ AI cho 133 phụ nữ tại Trạm y tế xã Thạnh An, huyện Cần Giờ, do Sở Y tế TP.HCM tổ chức. Công nghệ AI được sử dụng để tầm soát ung thư cổ tử cung là CerviCare AI. Đây là một kỹ thuật mới, giúp tầm soát ung thư cổ tử cung mà không phải thực hiện kỹ thuật Pap smear quen thuộc. Ngay sau khi thực hiện tầm soát, các chị em nhận được hình ảnh soi cổ tử cung, AI thông báo ngay kết quả. Được biết, trong thời gian tới, ứng dụng AI sẽ được triển khai thử nghiệm tại các bệnh viện chuyên khoa sản của TP.HCM.
Nhằm tăng ứng dụng AI trong chẩn đoán sớm ung thư và một số bệnh, Trung tâm Y khoa Nhật Bản T-Matsuoka và Tập đoàn Fujifilm (Nhật Bản) vừa ký kết thỏa thuận độc quyền triển khai mô hình Nura kiểm tra sức khỏe tổng quát, sử dụng các thiết bị y tế bao gồm hệ thống chụp CT và chụp nhũ ảnh, hệ thống công nghệ thông tin tích hợp AI hỗ trợ sàng lọc và xét nghiệm, giúp tầm soát và phát hiện sớm các bệnh lối sống và những bệnh ung thư phổ biến.
Mô hình Nura có thể được thực hiện vào bất cứ thời điểm nào trong ngày mà không yêu cầu người khám phải nhịn ăn hay mất thời gian chờ đợi. Sau khi khám xong, họ được nhận ngay báo cáo chi tiết và dễ hiểu về tình trạng sức khỏe của mình. Thông qua thực hiện 32 bài kiểm tra, chỉ trong 120 phút, bằng việc sử dụng AI, các thiết bị y tế có khả năng chẩn đoán, phát hiện sớm 10 loại ung thư (ung thư vú, ung thư thận, ung thư gan…) và 22 bệnh phổ biến nhất liên quan đến lối sống (gan nhiễm mỡ, mỡ m.áu…).
Ngoài lợi ích của AI trong chẩn đoán ung thư, theo GS-TS. Nguyễn Duy Thắng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Đào tạo tiêu hóa, gan mật, việc ứng dụng AI giúp phát hiện sớm căn bệnh này, giúp bác sỹ không bị bỏ sót các dấu hiệu nhỏ. Đã có trường hợp soi bình thường là một polyp nhỏ, nhưng công nghệ AI báo động đỏ, nhắc nhở bác sỹ vị trí này có vấn đề, để bác sỹ quay lại kiểm tra kỹ, sinh thiết và phát hiện ra là ung thư sớm. “Nhờ vậy, người bệnh được điều trị kịp thời. Lúc này, bác sỹ có thể xử lý ngay tại chỗ, cắt hết niêm mạc; trường hợp u đã lớn có thể chuyển bác sỹ ngoại khoa xử lý”, ông Thắng thông tin.
Thế giới 2023: Những thăng – trầm của thế giới ảo
Năm 2023, cộng đồng mạng thế giới đã chứng kiến nhiều thăng – trầm, với những sự khởi đầu và cả sự kết thúc của một số nền tảng trực tuyến, khi Twitter được thay thế bằng X, khi người dùng được trải nghiệm các nền tảng mạng xã hội mới như Bluesky và Mastodon, khi cơn sốt từ các ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) lan rộng cùng với đó là những lo ngại về sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên trong thời đại kết nối số.
Biểu tượng mạng xã hội X (trước đây là Twitter). Ảnh: AFP/TTXVN
Hãng tin AP (Mỹ) đã điểm lại những dấu mốc nổi bật trên mạng xã hội vào năm 2023 và dự báo xu hướng trong năm 2024.
Đầu tiên đó là sự kiện “tạm biệt Twitter”. Sau khi tiếp quản Twitter vào tháng 10/2022, tỷ phú công nghệ Mỹ, Elon Musk, lần lượt sa thải các thành viên ban giám đốc điều hành trước khi chính thức đổi tên nền tảng mạng xã hội này thành X. Logo X được công bố vào tháng 7, nhanh chóng thay thế tên Twitter và biểu tượng con chim xanh, cả trên mạng lẫn tại trụ sở chính của công ty ở San Francisco. Trước khi “bay màu”, Twitter từng có tính đại chúng cao, có sức thu hút mạnh mẽ nhờ có nhiều người dùng là các nhân vật có ảnh hưởng, nhà báo và những nhân vật cấp cao.
Tuy nhiên, ảnh hưởng này dường như đang suy yếu. Jasmine Enberg, nhà phân tích truyền thông xã hội tại Insider Intelligence, đ.ánh giá dù có rất nhiều vấn đề ngay cả trước khi tỷ phú Musk tiếp quản nhưng Twitter vẫn là thương hiệu được yêu thích với vai trò rõ ràng trong thế giới mạng xã hội. Tuy nhiên, kể từ khi X thay thế, thì hầu như “chất” Twitter duy trì trong 17 năm trước đó phần lớn đã biến mất trong khi lý do tồn tại của X thì rất mù mờ. Chưa kể từ lúc được “khai sinh”, X liên tục bị cáo buộc để lọt thông tin sai lệch và phân biệt chủng tộc, chịu tổn thất đáng kể về quảng cáo và bị sụt giảm số lượt sử dụng. Tỷ phú Musk được cho là có tham vọng biến X thành nền tảng đa ứng dụng như kiểu WeChat ở Trung Quốc nhưng theo giới quan sát, bản thân ông cũng khá mơ hồ về các chi tiết cụ thể.
Trong khi X chật vật khẳng định chỗ đứng, một số người dùng bắt đầu tìm kiếm các nền tảng thay thế. Mastodon và Bluesky- có cùng “cha đẻ” với Twitter là cựu Giám đốc điều hành (CEO) Jack Dorsey- được tung ra đúng thời điểm này. Gần đây, CEO Jay Graber cho biết hàng chục nghìn người, đa phần đi tìm mạng thay thế cho Twitter, bắt đầu đăng ký Bluesky trong mùa Xuân. Tương tự, Meta- công ty chủ quản của Facebook- đã tung ra Threads vào tháng 7. Nền tảng này đã trở nên phổ biến khi hàng chục triệu người bắt đầu đăng ký, mặc dù việc giữ chân người dùng vẫn là một thách thức.
Cùng với những biến động trên mạng xã hội, thế giới cũng ngày càng chú ý hơn tới những tác động của phương tiện truyền thông xã hội đối với sức khỏe tâm thần của t.rẻ e.m, nhất là sau khi các bác sĩ Mỹ hồi tháng 5/2023 cảnh báo rằng không có đủ bằng chứng cho thấy phương tiện truyền thông xã hội an toàn cho t.rẻ e.m và thanh thiếu niên, qua đó kêu gọi các công ty công nghệ, cha mẹ và người chăm sóc t.rẻ e.m hãy “hành động ngay lập tức để bảo vệ t.rẻ e.m ngay bây giờ”. Theo Tổng Y sĩ Mỹ, Vivek Murthy, các bậc cha mẹ cùng toàn thể xã hội cần quản lý công nghệ đang phát triển nhanh chóng và có khả năng làm thay đổi căn bản cách suy nghĩ của con trẻ về bản thân, về cách xây dựng tình bạn, cách trải nghiệm thế giới. Đến tháng 10/2023, hàng chục bang của Mỹ đã kiện Meta với cáo buộc gây tổn hại cho giới trẻ và góp phần gây ra cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần ở giới trẻ, khi cố tình thiết kế các tính năng trên Instagram và Facebook khiến t.rẻ e.m nghiện các nền tảng của họ. Vào tháng 12/2023, Ủy ban Thương mại liên bang đã đề xuất những thay đổi sâu rộng đối với một đạo luật có t.uổi đời hàng thập kỷ, nhằm quản lý cách các công ty trực tuyến có thể theo dõi và quảng cáo đối với t.rẻ e.m, bao gồm việc tắt quảng cáo nhắm vào t.rẻ e.m dưới 13 t.uổi theo mặc định và hạn chế các thông báo.
Ảnh: Getty Images
Cộng đồng mạng toàn cầu cũng đang bước sang năm 2024 với nhiều điều mới mẻ. “Những người bạn AI” đã xuất hiện nhưng mới chỉ là khởi đầu.
CEO Meta, Mark Zuckerberg đã vẽ ra một tương lai gần, nơi mọi người tương tác với các phiên bản ảnh 3 chiều của bạn bè hoặc đồng nghiệp và với các robot AI được phát triển để hỗ trợ. Công ty đã tiết lộ về một “đội quân robot AI” – với những người nổi tiếng như Snoop Dogg và Paris Hilton- đồng ý cho mượn khuôn mặt để người dùng mạng xã hội có thể tương tác.
Theo nhà phân tích Enberg, trong năm 2024, AI sẽ xuất hiện trong hầu hết các ngóc ngách của các nền tảng. Nhiều ứng dụng mạng xã hội sẽ sử dụng AI để thúc đẩy mức sử dụng, hiệu suất và doanh thu quảng cáo, số lượt đăng ký và hoạt động thương mại. AI đồng thời cũng làm gia tăng sự phụ thuộc cũng như mối quan hệ của cả người dùng và nhà quảng cáo với các mạng xã hội, nhưng việc triển khai sẽ không hoàn toàn suôn sẻ khi cả người dùng và cơ quan quản lý đều sẽ nâng cao cảnh giác. Trong bối cảnh các cuộc bầu cử lớn sắp diễn ra ở Mỹ, Ấn Độ và các quốc gia khác, vai trò của AI và mạng xã hội đối với công cuộc chống thông tin sai lệch sẽ tiếp tục là trung tâm thu hút sự chú ý của dư luận.
