Trong những tuần gần đây, số ca mắc cúm A đang có dấu hiệu gia tăng. Cúm A là một bệnh đường hô hấp có thể dễ dàng lây nhiễm và gây biến chứng nguy hiểm nếu như không quản lý bệnh đúng cách.
Ảnh minh họa
Thời điểm giao mùa Đông Xuân từ tháng 10 đến tháng 3 năm sau là thời điểm các dịch bệnh hô hấp bùng phát, trong đó có bệnh cúm A. Vậy cúm A có nguy hiểm không? Làm cách nào để quản lý triệu chứng cúm A và phòng ngừa biến chứng bệnh hiệu quả?
Cúm A có nguy hiểm không?
Câu trả lời là CÓ THỂ NGUY HIỂM. Bởi:
1. Cúm A có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng
Thông thường cúm A sẽ kéo dài từ 7 – 10 ngày, các triệu chứng cúm A sẽ giảm dần và biến mất hẳn. Tuy nhiên có những trường hợp cúm A kéo dài hơn với các triệu chứng chuyển nặng đều cần phải thăm khám bác sĩ càng sớm càng tốt.
Các biến chứng cúm A có thể gặp bao gồm:
– Viêm phổi
Một trong những biến chứng nghiêm trọng của Cúm A là viêm phổi. Virus có thể nhiễm vào phổi, dẫn đến viêm và tăng nguy cơ n.hiễm t.rùng vi khuẩn thứ phát. Viêm phổi có thể gây ra khó thở nghiêm trọng do các túi khí nhỏ trong phổi (phế nang) có thể bị đầy dịch hoặc mủ và có thể đe dọa đến tính mạng, đặc biệt là ở những nhóm dễ bị tổn thương như người già, t.rẻ e.m nhỏ, và những người có tình trạng sức khỏe kèm theo.
Cúm A có thể dẫn tới viêm phổi, phổ biến ở t.rẻ e.m (Ảnh: Internet)
– Viêm phế quản
Cúm A cũng có thể dẫn đến viêm phế quản, là tình trạng viêm của các ống phế quản. Khi virus cúm A xâm nhập và nhân lên trong các tế bào niêm mạc của phế quản, nó gây ra tình trạng viêm và sưng tấy, làm cho các đường dẫn khí hẹp lại và sản xuất ra nhiều chất nhầy. Biến chứng này có thể gây ra ho kéo dài, khó thở, thở khò khè và khó chịu ở ngực.
Viêm phế quản có thể đặc biệt đáng lo ngại cho những cá nhân có các tình trạng hô hấp hiện có như hen suyễn hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).
– Viêm xoang
Trong một số trường hợp, cúm A có thể dẫn đến viêm xoang. Virus có thể gây viêm và tắc nghẽn của các xoang, dẫn đến các triệu chứng như đau nặng mặt (đặc biệt là khi cúi người xuống), sốt, đau đầu, áp lực xoang, nghẹt mũi và chảy dịch tạo điều kiện cho dịch mủ tích tụ và viêm nhiễm. Viêm xoang có thể rất khó chịu và có thể cần can thiệp y tế để giảm bớt triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng khác.
– Viêm tai giữa
Cúm A cũng có thể tăng nguy cơ phát triển viêm tai giữa. Virus có thể gây viêm ở tai giữa, dẫn đến các triệu chứng như đau tai, tích tụ dịch và mất thính lực tạm thời. Viêm tai giữa thường được quan sát nhiều hơn ở t.rẻ e.m nhưng cũng có thể xảy ra ở cá nhân ở mọi lứa t.uổi.
– Suy hô hấp cấp tính
Trong những trường hợp nghiêm trọng, cúm A có thể dẫn đến suy hô hấp cấp tính. Biến chứng này xảy ra khi virus gây tổn thương đáng kể cho hệ thống hô hấp, làm suy giảm khả năng cung cấp oxy cho cơ thể. Suy hô hấp cấp tính cần sự chăm sóc y tế ngay lập tức và có thể cần đến sự can thiệp như liệu pháp oxy bổ sung.
Trong những trường hợp nghiêm trọng, cúm A có thể dẫn đến suy hô hấp cấp tính (Ảnh: Internet)
– Biến chứng tim mạch
Cúm A có thể đặt ra nguy cơ đối với sức khỏe tim mạch, đặc biệt là những người sẵn có bệnh tim. Virus có thể dẫn đến viêm tăng lên, căng thẳng cho tim và phát triển các biến chứng như viêm cơ tim hoặc làm trầm trọng thêm các tình trạng tim hiện có. Điều cực kỳ quan trọng cho những cá nhân có vấn đề về tim mạch là cần phải thận trọng hơn trong mùa cúm.
– Làm trầm trọng thêm các bệnh mãn tính
Những cá nhân có bệnh mãn tính như tiểu đường, hen suyễn hoặc phổi tắc nghẽn mãn tính có nguy cơ cao hơn khi trải qua các triệu chứng và biến chứng nặng nếu họ nhiễm cúm A. Virus có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch và làm tồi tệ thêm tình trạng bệnh mãn tính hiện có, dẫn đến ốm nặng hơn và thời gian phục hồi lâu hơn.
– Viêm não hoặc viêm màng não
Mặc dù hiếm, cúm A có thể gây ra viêm não hoặc viêm màng bảo vệ quanh não và tủy sống. Những biến chứng này có thể dẫn đến các triệu chứng thần kinh nghiêm trọng như đau đầu, lú lẫn, co giật và thậm chí hôn mê. Sự can thiệp y tế kịp thời là quan trọng trong việc quản lý các biến chứng này một cách hiệu quả.
– Sepsis (N.hiễm t.rùng hệ thống)
Cúm A cũng có thể tăng nguy cơ phát triển n.hiễm t.rùng hệ thống, một tình trạng nguy hiểm đến tính mạng xảy ra khi cơ thể phản ứng quá mức đối với một n.hiễm t.rùng và giải phóng một lượng lớn các hóa chất vào m.áu, gây ra một loạt các phản ứng chuỗi có thể gây viêm khắp cơ thể, làm rối loạn chức năng cơ quan và gây tổn thương mô.
N.hiễm t.rùng hệ thống có thể dẫn đến suy đa tạng và thậm chí có thể dẫn đến t.ử v.ong nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, đòi hỏi sự chăm sóc y tế ngay lập tức và chăm sóc đặc biệt.
2. Cúm A là bệnh dễ lây lan
Cúm A là bệnh đường hô hấp nên rất dễ lây lan. Cúm A lây lan qua những đường sau:
– Giọt b.ắn hô hấp: Khi người nhiễm bệnh ho hoặc hắt hơi, họ phát tán ra những giọt b.ắn chứa virus cúm A vào không khí. Những người khác có thể hít phải những giọt b.ắn này và mắc bệnh.
– Tiếp xúc với bề mặt có chứa virus: Virus cúm A có thể tồn tại trên các bề mặt như tay nắm cửa, điện thoại, bàn làm việc tới 48 giờ. Nếu một người chạm vào các bề mặt này sau đó lại chạm vào mắt, mũi hoặc miệng, virus có thể xâm nhập vào cơ thể họ.
Virus cúm A có thể tồn tại trên các bề mặt tới 48 giờ (Ảnh: Internet)
– Tiếp xúc trực tiếp: Việc tiếp xúc trực tiếp với người bệnh cũng có thể làm tăng nguy cơ lây lan cúm A, như qua bắt tay hoặc ôm, dùng chung bàn chải đ.ánh răng, khăn mặt,…; đặc biệt là khi người bệnh có thói quen dùng tay che miệng khi ho hoặc hắt hơi
– Lây nhiễm từ động vật sang người: Cúm A cũng có thể lây từ động vật, đặc biệt là gia cầm và heo, sang người. Những người làm việc trực tiếp với động vật hoặc tiếp xúc gần với chúng có nguy cơ cao hơn.
3. Ai cũng có nguy cơ mắc cúm A
Đầu tiên, bất kì ai cũng có nguy cơ mắc cúm A nhưng có một số đối tượng dễ mắc cúm A hơn nhóm khác. Những người dễ mắc cúm A thường bao gồm:
– T.rẻ e.m: Hệ miễn dịch của t.rẻ e.m chưa hoàn thiện nên họ dễ mắc bệnh hơn. Trẻ nhỏ, đặc biệt là những trẻ dưới 5 t.uổi, có nguy cơ cao bị biến chứng nghiêm trọng từ cúm A
– Người cao t.uổi: Người trên 65 t.uổi thường có nguy cơ cao hơn vì hệ miễn dịch suy giảm với t.uổi tác, cùng với tỷ lệ cao mắc các bệnh mãn tính khác
– Phụ nữ mang thai:Phụ nữ trong thời gian thai kỳ có nguy cơ cao mắc cúm và có thể gặp biến chứng nặng (bao gồm cả đe dọa tính mạng), đặc biệt là trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba của thai kỳ
– Những người có hệ miễn dịch kém:Các đối tượng này bao gồm những người đang điều trị ung thư, nhận ghép tạng hoặc mắc các bệnh làm suy giảm miễn dịch như HIV/AIDS
– Những người mắc bệnh mãn tính:Những bệnh như tiểu đường, bệnh tim mạch và bệnh hô hấp mạn tính làm tăng nguy cơ và có thể làm nặng thêm tình trạng khi mắc bệnh cúm
– Nhân viên y tế: Những người này tiếp xúc gần với bệnh nhân và dễ bị lây nhiễm cúm A trong quá trình chăm sóc bệnh nhân
– Những người làm việc trong ngành chăn nuôi hoặc tiếp xúc gần với động vật: Đặc biệt là những người tiếp xúc với gia cầm (cúm gia cầm) và lợn (cúm lợn) có thể bị lây nhiễm các chủng virus cúm A từ động vật sang người.
Nhóm người này cũng có nguy cơ cao hơn trong việc phát triển các biến chứng nghiêm trọng khi mắc cúm A kể cả triệu chứng có thể nặng hơn và thời gian hồi phục có thể kéo dài hơn.
Ai cũng có nguy cơ mắc cúm A (Ảnh: Internet)
Nhìn chung, trong khi nhiều trường hợp mắc cúm A có thể tự khỏi khi được nghỉ ngơi hợp lý, sử dụng thuốc giảm triệu chứng hoặc sử dụng thuốc kháng virus (trong thời điểm thích hợp) để giảm thời gian mắc bệnh và ngăn ngừa n.hiễm t.rùng thì cúm A cũng có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Mặc dù hầu hết mọi người đều phục hồi hoàn toàn sau khi mắc cúm A nhưng một số biến chứng có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe lâu dài, đặc biệt là ở những nhóm dễ bị tổn thương. Những vấn đề này có thể bao gồm các vấn đề hô hấp, tổn thương tim mạch và các biến chứng thần kinh.
Vì thế khi bản thân hoặc có người nhà mắc cúm A cần theo dõi chặt chẽ các triệu chứng để nhận ra các thay đổi bất thường, nhất là ở t.rẻ e.m dưới 5 t.uổi, người già trên 65 t.uổi, phụ nữ mang thai, người bị suy giảm miễn dịch hay đang mắc bệnh nền,… Điều này càng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiêm phòng cúm hàng năm và tuân thủ các biện pháp phòng bệnh khác để bảo vệ bản thân trước những rủi ro tiềm ẩn của cúm A.
Trời lạnh, các bệnh hô hấp tấn công trẻ nhỏ
Thời tiết trở lạnh khiến nhiều trẻ mắc cúm A, cúm B hoặc các bệnh truyền nhiễm khác lây qua đường hô hấp.
Nhiều trẻ nhập viện vì cúm A, viêm phổi
Đang nằm điều trị tại Khoa Nhi của Bệnh viện Thanh Nhàn, bé T.A (4 t.uổi) được chẩn đoán viêm phổi. Bé được mẹ đưa đến khám sau 3 ngày sốt cao. Hiện, bé đã tỉnh táo, hết sốt, phổi cải thiện rõ, chịu ăn và đang tiếp tục được theo dõi để cho ra viện.
Cùng điều trị ở đây, bé Q.A (4 t.uổi, Hà Nội) bị sốt virus, với dấu hiệu ban đầu là sốt cao liên tục, đau đầu. Sau 3 ngày nằm viện, bé Q.A đã hết sốt, dự kiến ra viện trong 1-2 ngày tới.
BS Nghiêm Thị Mai Sang, Trưởng Khoa Nhi, Bệnh viện Thanh Nhàn, cho biết thời gian gần đây, số lượng bệnh nhi nhập viện do các bệnh lý về đường hô hấp gia tăng. Đa số trẻ nhập viện với dấu hiệu thở khò khè, một số bị suy hô hấp, sốt cao. Khoa Nhi đang điều trị cho khoảng 100 trẻ, trong đó phần lớn là các bé mắc bệnh lý đường hô hấp như viêm phổi, sốt xuất huyết, sốt virus, cúm A.
Nhiều trẻ nhập viện vì mắc bệnh lý hô hấp.
Còn tại Khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Hà Đông, trẻ mắc các bệnh liên quan tới đường hô hấp tăng 140% so với trung bình năm, trong đó chủ yếu là cúm A, bệnh do virus hợp bào hô hấp RSV.
Tương tự, tại Bệnh viện Nhi Trung ương, trung bình mỗi ngày ghi nhận khoảng 100 trẻ mắc cúm, trong đó có những trường hợp biểu hiện nặng, có biến chứng được chỉ định nhập viện.
Theo TS.BS Nguyễn Văn Lâm, Giám đốc Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương, số ca mắc cúm A đang có xu hướng gia tăng trong thời gian gần đây, đặc biệt ở trẻ nhỏ, trong đó có nhiều ca diễn biến suy hô hấp nặng, phải thở máy. Chính vì vậy, việc nhận biết sớm các triệu chứng của cúm A sẽ giúp cha mẹ có thể xử trí và đưa con đến bệnh viện thăm khám kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm.
Những lưu ý để tránh biến chứng
Theo BS Sang, điều kiện thời tiết lạnh là điều kiện thuận lợi để mắc bệnh cúm và các bệnh n.hiễm t.rùng hô hấp cấp tính như viêm hô hấp trên, viêm mũi, viêm họng, viêm tai giữa, viêm phổi, các bệnh dị ứng đường hô hấp như viêm mũi dị ứng, viêm xoang dị ứng, hen suyễn…
Đặc biệt lưu ý đến cúm A, BS Lâm thông tin bệnh này ở trẻ thường diễn biến lành tính, tuy nhiên cũng có nguy cơ biến chứng nặng và nguy hiểm ở một số đối tượng như trẻ nhỏ dưới 5 t.uổi, trẻ có các bệnh mạn tính, cơ địa béo phì. Các biến chứng thường gặp như: suy hô hấp, viêm phổi, viêm tai giữa, viêm màng não, viêm cơ tim, viêm thanh khí phế quản và nhiễm khuẩn thứ phát, thậm chí có thể viêm não, t.ử v.ong nếu không được phát hiện và can thiệp sớm.
Để phát hiện kịp thời nguy cơ biến chứng khi trẻ mắc cúm A, phụ huynh cần theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe của trẻ, đưa trẻ ngay đến cơ sở y tế gần nhất nếu trẻ xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo như: sốt cao liên tục từ 39 độ C trở lên, không đáp ứng thuốc hạ sốt hoặc co giật; khó thở, thở rút ngực, thở nhanh; đau ngực hoặc đau cơ dữ dội; tím môi và đầu chi, tay chân lạnh; hoặc trẻ li bì, mệt mỏi, ăn kém, nôn trớ…
Đề phòng bệnh cho trẻ, gia đình cần giữ ấm cơ thể trẻ, hạn chế cho ra ngoài trời lạnh, hạn chế tiếp xúc với người bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh; đồng thời thường xuyên đảm bảo vệ sinh cá nhân hàng ngày.
“Bên cạnh đó, phụ huynh cũng nên lưu ý rằng tiêm vắc xin vẫn là biện pháp phòng tránh hiệu quả nhất, giúp tạo “lá chắn” bảo vệ trẻ khỏi virus cúm A cũng như nhiều bệnh lý khác, nhất là trong thời điểm giao mùa, thời tiết thay đổi thất thường này”, BS Lâm khuyến cáo.
