Ghi nhận thực tế cho thấy, vào mùa đông, số người phải nhập viện vì đột quỵ tăng khoảng 20-30% so với thông thường.
Đáng lo ngại hơn khi xu hướng đột quỵ xuất hiện ở người trẻ t.uổi ngày càng tăng.
Bệnh nhân trẻ t.uổi bị đột quỵ được điều trị thành công tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp. Ảnh: BVCC.
Mới đây, Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp (Hải Phòng) đã tiếp nhận trường hợp bệnh nhân V.V.L. (27 t.uổi, Hải Phòng) nhập viện trong tình trạng thị lực giảm, khuyết tầm nhìn mắt phải, kèm tê bì mặt và nửa người phải.
Trước đó, bệnh nhân có sức khỏe bình thường, tuy nhiên, sau khi tắm khoảng 10 phút, bệnh nhân bắt đầu xuất hiện những triệu chứng như trên.
Tại bệnh viện, kết quả chụp cộng hưởng từ sọ não cho thấy hình ảnh nhồi m.áu não vùng thùy chẩm bên trái. Rất nhanh chóng các bác sĩ đã sử dụng phương pháp điều trị thuốc tiêu sợi huyết cho người bệnh. Sau khi tiêm thuốc tiêu sợi huyết 1 giờ, tình trạng mắt của người bệnh đã cải thiện 70%. Sau 3 ngày điều trị, mắt của người bệnh đã phục hồi hoàn toàn.
TS.BS Phùng Đức Lâm – Trưởng khoa Đột quỵ (Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp) cho biết: Bệnh nhân V.V.L. có t.uổi đời còn rất trẻ cùng những triệu chứng bệnh lý không rõ ràng, rất may mắn người bệnh đã đến bệnh viện và được phát hiện, can thiệp kịp “giờ vàng” tránh được những biến chứng đáng tiếc do đột quỵ gây ra.
Trong những năm trở lại đây, những trường hợp mắc đột quỵ khi t.uổi đời còn rất trẻ đã không còn là hãn hữu trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng.
Theo báo cáo từ Hội đột quỵ thế giới, mỗi năm thế giới có hơn 12,2 triệu ca đột quỵ não mới, trong đó hơn 16% số ca xảy ra ở người trẻ 15 – 49 t.uổi. Về con số t.ử v.ong, mỗi năm có tới 6,5 triệu ca với hơn 6% trong số đó là người trẻ. Đáng báo động hơn, tỷ lệ t.ử v.ong do đột quỵ được dự đoán sẽ tăng 50%, từ 6,6 triệu ca năm 2020 lên 9,7 triệu ca đến năm 2050.
Trong khi đó, tại Việt Nam, số liệu từ Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế) cho rằng, hiện độ t.uổi đột quỵ ngày càng trẻ hóa. Cụ thể, tỷ lệ người trẻ và người trung niên chiếm khoảng 1/3 tổng số các trường hợp đột quỵ. Tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ t.uổi tăng trung bình khoảng 2% mỗi năm, trong đó nam giới cao gấp 4 lần nữ giới.
Nếu như trước đây đột quỵ não thường gặp ở những người trên 60 t.uổi thì hiện nay căn bệnh này có xu hướng trẻ hóa. Các yếu tố làm gia tăng các ca đột quỵ và trẻ hóa như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ m.áu,… nhưng không được kiểm soát. Bên cạnh đó, hút thuốc, stress nặng cũng là nguyên nhân gây đột quỵ.
BS Phạm Văn Cường – Trung tâm Đột quỵ não (Bệnh viện trung ương Quân đội 108) phân tích: Có rất nhiều nguyên nhân chủ yếu khiến người trẻ t.uổi mắc đột quỵ não, bao gồm bệnh lý dị dạng mạch m.áu não, hút t.huốc l.á, rối loạn chuyển hóa mỡ m.áu, bệnh béo phì và lười vận động, đái tháo đường và tăng huyết áp, uống rượu bia… Trong đó, các nghiên cứu cho thấy khoảng 50% số bệnh nhân đột quỵ trẻ t.uổi có hút t.huốc l.á. Ngoài ra, người trẻ t.uổi với thói quen ăn uống có hại sức khỏe như ăn quá nhiều thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn sẽ ngày càng đối diện với các bệnh lý mạch m.áu lớn và nhỏ sớm hơn, dẫn tới bệnh lý đột quỵ, tim mạch. Một trong những nguyên nhân lớn nữa đó là tình trạng uống rượu bia rất cao tại Việt Nam. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đ.ánh giá mức tiêu thụ rượu bia của người Việt ở bậc cao so với các quốc gia khác trong khu vực. Uống rượu bia, đặc biệt là rượu nặng có liên quan chặt chẽ đến sự tăng lên của bệnh lý c.hảy m.áu não ở bệnh nhân trẻ t.uổi.
Các chuyên gia cũng cảnh báo, đột quỵ thường gia tăng khi trời lạnh và khi thời tiết thay đổi đột ngột. Do vậy, để phòng tránh, việc giữ ấm cơ thể, nhất là vùng đầu và cổ trong mùa lạnh rất quan trọng; Nên ngủ trong phòng kín gió, luôn giữ đủ ấm cho cơ thể; Cần lưu ý việc thay đổi nhiệt độ đột ngột có thể g.ây s.ốc nhiệt, vì vậy buổi sáng trước khi rời giường nên có vài động tác vận động nhẹ để làm nóng cơ thể, thích ứng với thời tiết bên ngoài, không nên xuống giường ngay khi vừa thức dậy; Uống nước ấm, hạn chế ăn đồ lạnh. Bên cạnh đó, người bệnh cần thường xuyên kiểm tra sức khỏe, nếu phát hiện huyết áp cao, đái tháo đường,… cần được uống thuốc theo đơn của bác sĩ, không tự ý bỏ thuốc.
Đột quỵ là căn bệnh rất nguy hiểm, có thể gây t.ử v.ong hoặc tàn phế suốt đời nhưng rất ít trường hợp đột quỵ ở Việt Nam đến bệnh viện trong 6 giờ đầu – “thời gian vàng” để cứu sống người bệnh.
Để phòng ngừa đột quỵ, người dân cần hiểu rõ các triệu chứng khởi phát đột quỵ não như: Méo miệng, nói ngọng, tê yếu tay chân, mất thăng bằng, nhìn mờ,… khẩn trương đưa người bệnh tới bệnh viện điều trị đột quỵ não, kịp “giờ vàng” để cứu tính mạng.
Nhiều người dân còn chưa biết về bệnh đột quỵ
BS CKI Nguyễn Quốc Thành, Trưởng khoa Nội thần kinh, Bệnh viện Đa khoa khu vực Long Khánh cho biết, năm 2023, bệnh viện tiếp nhận 900 bệnh nhân bị đột quỵ, trong đó 826 trường hợp bị nhồi m.áu não.
Độ t.uổi trung bình của các bệnh nhân là 65, tuy nhiên có những ca mới 30 t.uổi.
Bác sĩ Nguyễn Quốc Thành kiểm tra chức năng vận động của ông C. sau khi được cấp cứu qua cơn nguy hiểm
Đáng lưu ý, chỉ có 176 ca đột quỵ nhập viện cấp cứu trong giờ “vàng”, tức là trong vòng 4,5 giờ đồng hồ kể từ khi xuất hiện triệu chứng của bệnh đột quỵ, còn lại vào bệnh viện trễ. Nhiều bệnh nhân và người nhà bệnh nhân chưa biết về bệnh đột quỵ.
Đang chăm sóc chồng là N.M.C., 50 t.uổi bị đột quỵ tại Bệnh viện Đa khoa khu vực Long Khánh, bà Nguyễn Thị Yến Ly (xã Hàng Gòn, TP.Long Khánh) cho hay, khoảng 2 giờ rưỡi sáng, bà nghe thấy chồng la ú ớ, giơ tay, giơ chân, mắt trợn ngược. Do chưa từng nghe và không biết các triệu chứng của bệnh đột quỵ, bà Ly tưởng chồng bị trúng gió nên lấy dầu gió xoa cho chồng. Nhưng càng được xoa dầu, chân tay chồng càng yếu dần, không nói được nữa. Vội vàng chạy đi hỏi người thân, bà Ly mới biết chồng bị đột quỵ và đưa vào bệnh viện cấp cứu.
“Thấy chồng yếu liệt nửa bên người, không nói được, tôi vô cùng lo sợ, không biết bệnh viện có chữa trị được không. Rất may được các bác sĩ tư vấn tận tình, cấp cứu khẩn cấp, sau vài ngày, sức khỏe của chồng tôi đã cải thiện” – bà Ly nói.
Theo BS Nguyễn Quốc Thành, ông C. bị bệnh cao huyết áp nhưng chủ quan nên uống thuốc không đều. Những ngày vừa qua, thời tiết trở lạnh làm co mạch dẫn đến tăng huyết áp hoặc huyết áp không ổn định. Ngoài ra, bệnh nhân cũng thường xuyên làm việc nặng, có yếu tố nguy cơ là uống nhiều rượu gây viêm gan do rượu. Tất cả các yếu tố trên cộng lại gây ra tình trạng xuất huyết não.
Sau khi tiếp nhận bệnh, các bác sĩ đã khẩn trương cấp cứu, kiểm soát huyết áp, chống phù não tốt nên bệnh nhân đã qua cơn nguy hiểm, chỉ còn yếu nhẹ nửa người bên phải. Bệnh nhân sẽ được tập vật lý trị liệu để có thể trở về cuộc sống sinh hoạt đời thường. Tuy nhiên, để tránh tái phát đột quỵ, bệnh nhân cần đi khám sức khỏe định kỳ, uống thuốc huyết áp đều đặn, bỏ rượu bia, t.huốc l.á.
BS Thành khuyến cáo, người dân khi có các triệu chứng của bệnh đột quỵ cần nhanh chóng đến các bệnh viện có điều trị bệnh đột quỵ để được cấp cứu kịp thời. Đồng Nai hiện có 5 bệnh viện có thể điều trị được bệnh đột quỵ gồm: Đa khoa Đồng Nai, Đa khoa Thống Nhất, Đa khoa khu vực Long Khánh, Hoàn Mỹ ITO Đồng Nai, Đa khoa khu vực Định Quán. Người dân ở gần bệnh viện nào thì khẩn trương đến bệnh viện đó, không nên chần chừ hay chuyển bệnh nhân đến những cơ sở không thể điều trị được bệnh đột quỵ, tránh mất thời gian vô ích.
